مفهوم و تعریف UX چیست؟
تمرکز UX بر روی بهبود تجربه کاربری برای کاربران و درک نیازها، محدودیت ها، آرزوها و ترجیحات آنهاست. این مفهوم در طراحی وب سایت، برنامه های کاربردی، دستگاه های الکترونیکی و سایر محصولات مصرفی مورد استفاده قرار می گیرد. بهبود تجربه کاربری می تواند بهبود قابل توجهی در کیفیت محصول و خدمات شما و همچنین رضایتمندی کاربران شما ایجاد کند.
تاریخچه UX (تجربه کاربری)
مفهوم تجربه کاربری (UX) نه تنها یک مفهوم جدید نیست، بلکه به عنوان یک رویکرد برای طراحی محصولات و خدمات در دهه 1960 و 1970 مطرح شد. اولین طرح های مرتبط با UX در شرکت هایی مانند Xerox و IBM آغاز شد.
در دهه 1980، دان شفرین که در آن زمان در شرکت Apple مشغول به کار بود، برای اولین بار از عبارت "تجربه کاربری" (user experience) استفاده کرد. او در سال 1993 کتابی با عنوان "طراحی چیزهای روزمره" (The Design of Everyday Things) نوشت که در آن به بررسی اصول طراحی محصولات با تمرکز بر تجربه کاربری پرداخت.
در دهه 1990، با گسترش اینترنت و ظهور وب سایت ها و نرم افزارهای کاربردی، توجه به UX افزایش یافت. در دهه 2000، با گسترش استفاده از دستگاه های همراه و تلفن های همراه هوشمند، توجه به UX در این دستگاه ها نیز افزایش یافت. در این دهه، ارائه راهکارهای UX به صورت آنلاین، مانند آزمایش کاربری آنلاین، نیز شروع شد.
در سال های اخیر، با توجه به پیشرفت تکنولوژی و نیاز کاربران به تجربه کاربری بهتر، توجه به UX افزایش یافته است. امروزه، شرکت های بسیاری به طراحی محصولات و خدمات با تمرکز بر تجربه کاربری، اهمیت می دهند.
چرا UX یا تجربه کاربری مهم است؟
تجربه کاربری (UX) از این رو بسیار مهم است که به صورت مستقیم با رضایت کاربران و موفقیت کسب و کار مرتبط است. در زمانی که یک محصول یا خدمات با توجه به نیازها و مشکلات کاربران طراحی شود، کاربران احتمالاً بهترین تجربه کاربری را دارا خواهند بود و این موجب رضایت و وفاداری کاربران به محصول و برند شما می‌شود. بنابراین، UX به شرکت ها کمک می کند تا با فراهم کردن تجربه کاربری موثر، در مسیر موفقیت و رشد قرار گیرند.
بعنوان نمونه، یک وب سایت یا نرم افزار ناکارآمد که دکمه‌ها و منوهای آن در جای درستی طراحی نشده‌اند یا فرم‌ها بصورتی طراحی شده‌اند که کاربر برای پر کردن آنها دچار مشکل می‌شود، باعث عدم توجه کاربران و حتی از دست دادن آنها شده و در نتیجه ترافیک وبسایت یا میزان استفاده از نرم افزار بشدت افت می‌کند.. به همین دلیل، بهبود UX می تواند در جذب و نگه‌داری کاربران و افزایش درآمد شرکت شما مؤثر باشد..
🚩 درباره تفاوت UI و UX بیشتر بدانید
عوامل تأثیرگذار بر UX چه چیزهایی هستند؟
تجربه کاربری یا همانUser Experience توسط عوامل مختلفی تأثیرپذیر است. برخی از عوامل مهم تأثیرگذار بر UX عبارتند از:
طراحی و نوآوری:
طراحی مناسب و نوآوری محصول می‌تواند UX را بهبود بخشد و کاربران را به شما جذب کند.
سرعت و کارآیی:
کاربران از محصولاتی که با سرعت بالا کار می کنند و کارآیی خوبی دارند، رضایت بیشتری دارند.
دسترسی آسان:
بهره بردن از طرح های محصول ساده و دسترسی آسان به ویژگی ها، می‌تواند UX را بهبود بخشد.
فرهنگ و زبان:
درک فرهنگ و زبان کاربران می تواند در طراحی UX موثر باشد و باعث بالا رفتن سطح تعامل کاربری شود.
امنیت:
اطمینان از امنیت و حفاظت از اطلاعات کاربران می تواند بهبود UX را فراهم کند.
پاسخگویی:
در صورت وجود مشکلات، ارائه راه حل های سریع و موثر به کاربران می تواند رضایت آنها را بهبود بخشد.
زیبایی:
ظاهر محصول و جذابیت ظاهری آن نیز می تواند در بهبود UX موثر باشد.
ارتباطات:
ارتباطات مؤثر با کاربران و ارائه اطلاعات کافی و دقیق می تواند بهبود UX را فراهم کند.
بنابراین، درک عوامل تأثیرگذار بر UX می تواند به طراحی محصولات و خدمات مؤثر تر کمک کند.
فرآیند طراحی UX چگونه است؟
طراحی تجربه کاربری نیز مانند هر نوع از طراحی‌ها شامل مراحل مختلفی است. فرآیند طراحی UX معمولا شامل مراحل زیر است:
تحلیل نیازها:
در این مرحله، به بررسی نیازها و خواسته‌های کاربران می‌پردازیم. این مرحله شامل جمع‌آوری اطلاعات از کاربران، بررسی رقبا و تحلیل داده‌های مربوط به محصول است.
طراحی اولیه:
پس از تحلیل نیازها، باید یک طرح اولیه از محصول طراحی کرد. این طرح شامل طراحی رابط کاربری (UI) و طراحی تجربه کاربری (UX) است.
ارزیابی طراحی:
در این مرحله، طرح اولیه برای ارزیابی به کاربران نشان داده می‌شود تا نظرات و بازخورد آنها در طراحی محصول بکار گرفته شود.
بهینه‌سازی طراحی:
پس از ارزیابی طراحی، نیاز است که به اصلاحات و بهبودهای لازم در طراحی پرداخته شود.
آزمایش کاربری:
در این مرحله، محصول به کاربران نشان داده می‌شود تا ارزیابی و بازخورد بیشتری دریافت کنیم. این بازخوردها برای بهبودی طراحی نهایی مفید خواهد بود.
طراحی نهایی:
با توجه به بازخوردهای دریافت شده در مرحله آزمایش کاربری، طراحی نهایی انجام می‌شود.
پیاده‌سازی و توسعه:
پس از طراحی نهایی، زمان پیاده‌سازی و توسعه محصول است. در این مرحله، محصول به طور کامل طراحی شده و پیاده‌سازی می‌شود.
ارزیابی و بهبود مستمر:
پس از پیاده‌سازی، نیاز است که به بازخوردهای کاربران توجه و از این بازخوردها در جهت بهبود مستمر تجربه کاربری استفاده کرد.
بنابراین، فرآیند طراحی UX باید متمرکز بر کاربر باشد و در نظر داشتن نیازها و خواسته‌های آنان از محصول اساسی است. این فرآیند با تکرار مراحل مختلف و بهبودهای مستمر، می‌تواند به طراحی محصولی با تجربه کاربری بهتر و رضایت بیشتر کاربران منجر شود.
مفاهیم کلیدی در تجربه کاربری
اکنون که پاسخ به سوال UX چیست را دریافتیم بهتر است برای آشنایی بیشتر به سراغ تعریف مفاهیم کلیدی در تجربه کاربری بپردازیم. اولین مفهومی که باید درباره آن بدانیم "بهبود محصول" است. تفاوتی ندارد که محصول شما یک محصول فیزیکی باشد یا سایت و اپلیکیشن؛ اگر کاربرانی هستند که از محصول شما استفاده می‌کنند شما باید از تجربه کاربری در جهت رفع نیازها و استفاده آسان و کاربردی‌تر مخاطبان خود اسفاده کنید. از آنجایی که این نیازها مدام در حال تغییر هستند در نتیجه نوع استفاده کاربران از سایت و اپلیکشین شما نیز تغییر خواهد کرد؛ اینجاست که مفهوم بهبود محصول اهمیت خود در طراحی UX را نشان می‌دهد.
مفهوم بعدی "طراحی تعاملی" است. تمرکز ما در طراحی UX، باید بر روی تعامل کاربر با محصول باشد. به این منظور، طراحی تعاملی با استفاده از عناصر طراحی مانند دکمه‌ها، منوها، فرم‌ها، گزینه‌های انتخابی و غیره ایجاد می‌شود.
"پویایی" یکی دیگر از مفاهیم طراحی تجربه کاربری است. پویایی محصول در هر لحظه مورد بررسی قرار می‌گیرد؛ این شامل انیمیشن‌ها، تحرکات، واکنش‌های سریع و سایر عناصر پویا است که در نهایت بهبود تجربه کاربری را ایجاد می‌کند.
بطور کلی، مفاهیم کلیدی در طراحی UX همگی بهبود تجربه کاربری و رضایت کاربران را در نظر دارند و به کمک تکنیک‌ها و روش‌های طراحی مختلف، بهبود تجربه کاربری را بهبود می‌بخشند.
فرآیند طراحی UX چگونه است؟
طراحی تجربه کاربری نیز مانند هر نوع از طراحی‌ها شامل مراحل مختلفی است. فرآیند طراحی UX معمولا شامل مراحل زیر است:
تحلیل نیازها:
در این مرحله، به بررسی نیازها و خواسته‌های کاربران می‌پردازیم. این مرحله شامل جمع‌آوری اطلاعات از کاربران، بررسی رقبا و تحلیل داده‌های مربوط به محصول است.
طراحی اولیه:
پس از تحلیل نیازها، باید یک طرح اولیه از محصول طراحی کرد. این طرح شامل طراحی رابط کاربری (UI) و طراحی تجربه کاربری (UX) است.
ارزیابی طراحی:
در این مرحله، طرح اولیه برای ارزیابی به کاربران نشان داده می‌شود تا نظرات و بازخورد آنها در طراحی محصول بکار گرفته شود.
بهینه‌سازی طراحی:
پس از ارزیابی طراحی، نیاز است که به اصلاحات و بهبودهای لازم در طراحی پرداخته شود.
آزمایش کاربری:
در این مرحله، محصول به کاربران نشان داده می‌شود تا ارزیابی و بازخورد بیشتری دریافت کنیم. این بازخوردها برای بهبودی طراحی نهایی مفید خواهد بود.
طراحی نهایی:
با توجه به بازخوردهای دریافت شده در مرحله آزمایش کاربری، طراحی نهایی انجام می‌شود.
پیاده‌سازی و توسعه:
پس از طراحی نهایی، زمان پیاده‌سازی و توسعه محصول است. در این مرحله، محصول به طور کامل طراحی شده و پیاده‌سازی می‌شود.
ارزیابی و بهبود مستمر:
پس از پیاده‌سازی، نیاز است که به بازخوردهای کاربران توجه و از این بازخوردها در جهت بهبود مستمر تجربه کاربری استفاده کرد.
بنابراین، فرآیند طراحی UX باید متمرکز بر کاربر باشد و در نظر داشتن نیازها و خواسته‌های آنان از محصول اساسی است. این فرآیند با تکرار مراحل مختلف و بهبودهای مستمر، می‌تواند به طراحی محصولی با تجربه کاربری بهتر و رضایت بیشتر کاربران منجر شود.
طراح تجربه کاربری (UX) به چه کسی گفته می‌شود؟
طراح تجربه کاربری (UX) شخصی است که در فرایند طراحی و توسعه محصولات دیجیتالی، با تمرکز بر تجربه کاربری، نیازهای کاربران را بررسی کرده و طرحی را ایجاد می‌کند که بهترین تجربه کاربری را فراهم می‌کند.
طراح UX عموما با یک تیم توسعه محصول همکاری می‌کند و با توجه به نیازهای کاربران، طراحی، تست و بهبود تجربه کاربری را انجام می‌دهد. این شامل ایجاد پروتوتایپ‌ها، طراحی رابط کاربری، طراحی تجربه کاربری، مدیریت و تحلیل بازخوردهای کاربران و بهبود محصول بر اساس آنها است.
طراحان تجربه کاربری معمولا مهارت‌های طراحی و فنی را دارا هستند و با دانش تجربه کاربری، طرحی ایجاد می‌کنند که بهترین تجربه کاربری را برای کاربران فراهم می‌کند.
رویکردهای تجربه کاری
در طراحی UX، چندین رویکرد مختلف وجود دارد که بسته به محصول و نیازهای کاربران، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
رویکرد محصول محور:
در این رویکرد، تمرکز بر بهبود محصول و ارتقای عملکرد آن برای کاربران است. این شامل بهینه سازی کارکردهای محصول، سازگاری با نیازهای کاربران، بهبود طراحی و کاربرپسندی و ارائه تجربه کاربری بهتر است.
رویکرد کاربر محور:
در این رویکرد، تمرکز بر نیازهای کاربران و تجربه کاربری است. بهبود تجربه کاربری، بهبود دسترسی به اطلاعات، سهولت استفاده از محصول و افزایش رضایت کاربران از محصول از جمله اهداف این رویکرد هستند.
رویکرد روایت‌گرایی:
در این رویکرد، تمرکز بر روایت داستان و تعامل کاربر با داستان است. طراحی الهام گرفته از داستان، ایجاد هیجان و ترغیب به ادامه استفاده از محصول از جمله ویژگی‌های این رویکرد هستند.
رویکرد شرکت کننده:
در این رویکرد، تمرکز بر شرکت کاربران در فرایند طراحی است. شامل بهره‌گیری از بازخورد کاربران، همکاری با کاربران در فرایند طراحی و ارائه پشتیبانی برای کاربران می‌شود.
هر یک از این رویکردها در نهایت بهبود تجربه کاربری و رضایت کاربران از محصول را هدف دارند و بسته به نیازهای محصول و کاربران، مورد استفاده قرار می‌گیرند.
رابط کاربری (UI) با تجربه کاربری (UX) چه تفاوتی دارد؟
رابط کاربری (User Interface) و تجربه کاربری (UX) دو مفهوم مختلف در طراحی و توسعه محصولات دیجیتال هستند، اما با هم تعامل دارند.
رابط کاربری (UI) شامل همه آن چیزهایی است که کاربر با آن در ارتباط است و شامل عناصر ظاهری محصول مانند دکمه ها، منوها، فرم ها، آیکون ها، رنگ ها، فونت ها، طرح بندی صفحه و ... می‌باشد. در واقع، رابط کاربری (UI) مربوط به ظاهر یک محصول است.
تجربه کاربری (UX) به عنوان یک مفهوم بزرگتر شامل همه جنبه‌هایی است که یک کاربر در تعامل با محصول تجربه می کند. به طور خلاصه، تجربه کاربری (UX) شامل همه چیز است که به کاربر کمک می کند تا از محصول درک بهتری داشته باشد و از آن استفاده کند.
بنابراین، در حالی که رابط کاربری (UI) تمرکز بیشتری بر ظاهر محصول دارد، تجربه کاربری (UX) بر اساس ارتباط کاربر با محصول در طول زمان تعریف می شود. با این حال، یک رابط کاربری (UI) مناسب به تنهایی کافی نیست و برای رسیدن به یک تجربه کاربری (UX) موفق، طراحان باید به هر دو مفهوم توجه کنند و با همکاری در طراحی، این دو عامل را بهبود بخشند.
جمع بندی
در این مقاله متوجه شدیم که تجربه کاربری، شامل تمام جنبه هایی است که باعث می‌شود کاربران با رضایت بیشتری از محصول استفاده کنند. بطور مثال برای بهبود تجربه کاربری در یک سایت، باید به طراحی سایت، سرعت بارگیری صفحات، محتوای سایت و پاسخگویی سایت توجه کرد و در همه جنبه ها به بهبود تجربه کاربری فکر کرد؛ در نتیجه بهبود طراحی UX موجب افزایش بازدیدکننده، مشتری و در نهایت رشد سئوی سایت می‌شود و اهمیت زیادی دارد. با توجه به این نکات، می‌توانید طراحی یو ایکس سایت خود را بهبود دهید و به موفقیت بیشتری دست یابید.