فرنچایز(یا به طور مصطلح فرانچایز) امتیازی است که به یک فرد یا گروهی داده می شود تا محصولات و یا خدمات یک شرکت را در یک محدوده جغرافیایی یا مکان خاص به فروش برساند. نمونه های برخی فرنچایزهای معروف مک دونالدز، برگر کینگ، ساب وی، پیتزا دومینوز، و فروشگاههای یو پی اس هستند. فرنچایز به یکی از مقبولترین راههای بیزینس در بازار امروز تبدیل شده است.
فرنچایزها انواع بسیار مختلفی دارند. بسیاری افراد فرنچایز را فقط با بیزینسهای فست فود می شناسند. اما در واقعیت، امروزه بیش از 120 نوع مختلف بیزینس فرنچایز وجود دارد. نمونه های آنها در گروههای مختلف مانند اتومبیل، تمیزکاری و تعمیرات، سلامت و بدنسازی، خدمات مالی، مراقبت از حیوانات، و بسیاری دیگر وجود دارد.
فردی که فرنچایز را خریداری و آن را اداره می کند فرنچایزی نامیده می شود. فرنچایزی بیزینس را از فرنچایزر خریداری می کند. فرنچایزی بایستی از قواعد و دستورالعملهای مشخص و از پیش تعیین شده توسط فرنچایزر تبعیت کند و در بیشتر حالات فرنچایزی بایستی به طور ماهانه یا هفتگی مبلغی به عنوان حق امتیاز یا رویالتی علاوه بر مبلغی که تنها یک بار در ابتدا تحت نام هزینه فرنچایز به فرنچایزر پرداخته است به وی پرداخت نماید.
رنچایزها امروزه به هزاران نفر کمک می کنند تا رییس خود باشند و بیزینس خود را اداره نمایند. فرنچایز شدن به کارآفرینان اجازه می دهد که به بیزینس خودشان مشغول باشند و در عین حال هیچگاه احساس تنهایی نکنند. شانس موفقیت بیزینسهای فرنچایز در مقایسه با بیزینسهای معمول بسیار بالاتر است چرا که فرنچایز یک فرمول به اثبات رسیده است. محصولات، خدمات، و نحوه گرداندن بیزینس از قبل تعیین شده و آماده است.
فرنچایزهای پخش محصول به طور ساده وظیفه فروش محصولات فرنچایزر را به عهده دارند و بین آنها رابطه تامین کننده-واسطه برقرار است. در فرنچایزهای پخش محصول، فرنچایزر حق استفاده از علامت تجاری و لوگوی خود را به فرنچایزی می دهد اما معمولا کل سیستم را برای اداره بیزینس به آنها نمی دهد. صنایعی که این نوع از فرنچایز در آنها وجود دارد نوشابه، اتومبیل و پمپ بنزین است.
فرنچایزهای با فرم بیزینس از سوی دیگر نه تنها از محصولات، خدمات، علامت تجاری و .. فرنچایزر استفاده می کنند بلکه تمامی روشهای اداره بیزینس مانند بازاریابی و دستورالعملهای اداره کار را نیز در اختیار می گیرند. برخی از فرنچایزهای معروف دراین زمینه فست فودها، بیزینسهای خدماتی، تعمیرات اتومبیل، ساختمان و تعمیرات می باشند.